Zonnepanelen

Sauna’s en wellness-centra hebben zwaar te lijden onder de hoge energieprijzen, met name van gas. Bedrijven die eerder investeerden in zonnepanelen, warmtepompen en het gebruik van restwarmte plukken daar nu dubbel de vruchten van. Thermen Berendonck en Thermen Binnenmaas doen er zelfs nog een schepje bovenop.

Binnen 5 jaar gasloos

Thermen Berendonck vlak bij Nijmegen is nu al gasloos. De sauna’s, baden en douches worden elektrisch verwarmd via warmtepompen die worden aangedreven door zonnepanelen en restwarmte. Het plan om de drie andere sauna’s van het overkoepelende Thermen Resorts binnen vijf jaar gasloos te maken is mede vanwege de energiecrisis versneld. Thermen Bussloo, Thermen Soesterberg en Thermen Bad Nieuweschans kregen het afgelopen jaar allemaal zonnepanelen en gaan binnen twee jaar van het gas af. Thermen Binnenmaas in de Hoeksche Waard breidde dit jaar het aantal zonnepanelen uit van 1200 naar 2000. Met de aanschaf van twee nieuwe warmtepompen kan het complex voor 85 procent in zijn eigen energie voorzien.

Lauwe douches en energietoeslag

De saunabranche in Nederland heeft zwaar te lijden onder de hoge energieprijzen. Met name onder de torenhoge prijs van gas, dat nodig is om sauna’s, zwembaden en jacuzzi’s warm te stoken. Dat heeft al geleid tot faillissementen, zoals bij De Thermen in Nijmegen. Andere bedrijven verlagen de temperatuur van douches en baden en stoken de sauna’s een paar graden lager. De sauna’s van International Wellness Resorts (IWR), met twaalf resorts waaronder Elysium in Bleiswijk en de Veluwse Bron in Emst een van de grootste bedrijven in de sector, laten gasten daar bovenop een energietoeslag van 3 euro betalen. Desondanks klagen die over lauwe douches en minder warme sauna’s. Weliswaar kunnen sauna’s vanaf 21 maart energiesteun aanvragen, voor veel bedrijven is het slimmer om te verduurzamen.

Baanbrekende technologie

Daar zijn in Nederland al enkele pioniers mee bezig. Thermen Berendonck in het Gelderse Wijchen is sinds de oprichting tien jaar geleden een familiebedrijf dat wat wil terugdoen voor de natuur. Het noemt zich het meest duurzame wellness-complex van Nederland en misschien wel van Europa. “De technologie in Thermen Berendonck is baanbrekend”, zegt algemeen directeur Fabian Dolman van Thermen Resorts, de groep waar Berendonck samen met Thermen Bussloo, Thermen Soesterberg en Thermen Bad Nieuweschans onder valt.

Indiase bouwtechniek

Berendonck is gasloos en wordt volledig elektrisch verwarmd. Op het dak van het complex liggen ruim 800 zonnepanelen die de groene stroom leveren voor meerdere warmtepompen. Daarnaast wordt overal warmte teruggewonnen. De warmte uit de saunacabines wordt via de vloer onttrokken, wat meteen zorgt dat de vloer gekoeld wordt en niet te warm is om op blote voeten op te lopen. Met die warmte worden weer zwembaden, de vloeren op het saunaplein en andere bronnen verwarmd. Ook de warmte uit het water van douches en baden wordt via warmtewisselaars hergebruikt, bijvoorbeeld voor douches. Verder is het wellness-centrum uitgerust met zuinige ledverlichting en is het goed geïsoleerd. In vier saunacabines zijn Indiase bouwtechnieken toegepast. Daarbij zijn de wanden gemaakt van hennep en afgewerkt met leem. “Dat isoleert veel beter dan gewoon hout”, weet Dolman. “We deden dit niet voor het geld, maar de enorme besparing die het oplevert is nu zeker een mooie bijzaak. Niemand kon dit soort energieprijzen voorspellen.”

Kijk hier een video over de verduurzaming van Thermen Berendonck.

40 Procent zuiniger

Berendonck plukt nu de vruchten van de investeringen in duurzaamheid, maar dat geldt nog niet voor de andere drie sauna’s van Thermen Resorts. Bussloo dateert van 2006 en is qua techniek wat verouderd. Het overgenomen Fontanabad in Nieuweschans is zelfs al dertig jaar oud. Soesterberg is van 2016 en redelijk nieuw. Hoe ouder de sauna, hoe hoger de energiekosten zijn. “Thermen Berendonck is twee keer zo groot als Bussloo, maar heeft 40 procent lagere energiekosten”, zegt Dolman.

Ondergrondse waterbuffer

Dus gaat hij de andere sauna’s versneld verduurzamen. Daarbij dient Berendonck als voorbeeld. Het afgelopen jaar kregen de andere drie complexen al zonnepanelen. Thermen Soesterberg gaat eind maart als tweede van het gas af en wordt 100 procent elektrisch verwarmd. Daarbij wordt een bijzondere techniek toegepast. Dolman laat een grote ondergrondse watertank bouwen, die verwarmd wordt met overtollige zon- en windstroom. Als er weinig wind en zon is en de prijzen stijgen, wordt de opgeslagen energie gebruikt voor de sauna’s. “Dit is nog niet eerder bedacht voor sauna’s” stelt Dolman.

Energiepositief hotel

Hij wil zelfs nog een stap verder gaan. Bij Berendonck bouwt Thermen Resorts een vijfsterren hotel met 110 kamers dat hij energiepositief wil maken. Dat betekent dat het gebouw meer energie opwekt dan het gebruikt. Dat wil hij bereiken via zonnepanelen op daken en carports, warmte-koude-opslag (WKO) met warm water uit de grond en aquathermie, waarbij warmte uit het naastgelegen meer wordt gehaald. “Deze techniek willen we later weer bij alle andere resorts gaan toepassen”, aldus Dolman. “Verduurzamen past bij ons. We hadden deze plannen al langer, terwijl anderen hier nu pas over na beginnen te denken.”

Zonnepanelen via familie

Thermen Binnenmaas in het Zuid-Hollandse ’s-Gravendeel is ook al jaren bezig met vergroenen en dingt zeker mee naar de titel van meest duurzame sauna van Nederland. Eigenaar Freek Naaktgeboren trok vroeger een vies gezicht als hij het woord ‘duurzaamheid’ hoorde, maar sinds 2019 is hij als een blad omgeslagen. “Ik heb vijf kinderen en vijf kleinkinderen. Je wilt aan die jongere generaties ook een mooie planeet nalaten”, zegt hij.

Via het bedrijf van een familielid kon hij makkelijk aan betrouwbare, goede zonnepanelen komen en liet die in 2019 op het dak van de sauna leggen. Dit jaar kwamen er nog eens 800 bij op het dak van de aangrenzende sportschool. Beide daken liggen nu vol met 2000 panelen. Die investeringen heeft hij met de huidige hoge energieprijzen in 2,5 tot 3 jaar terugverdiend.

Niet meer afhankelijk van Poetin

De stroom van het dak drijft twee warmtepompen aan. Onlangs voegde Naaktgeboren nog twee warmtepompen toe, waardoor Binnenmaas voor 85 procent in zijn eigen energie kan voorzien en snel van het gas af kan. “Achteraf is het gezien de huidige energieprijzen een geweldige investering gebleken. Straks zijn we niet meer afhankelijk van meneertje Poetin”, zegt hij. De eigen opgewekte energie is bijna genoeg om de sauna’s tussen de 60 en 90 graden Celsius te houden, de zwembaden op 30 graden en de jacuzzi’s op 37 graden te verwarmen. Ook buiten in de winter. Hij hoeft slechts een beetje bij te stoken met gas. De zonnepanelen leveren zelfs in de winter genoeg stroom en warmte voor de douches. In de zomer houdt Thermen Binnenmaas groene stroom over, die het terug levert aan het net.

Onderzoekstadium

Andere saunabedrijven zijn nog lang niet zover. International Wellness Resorts (IWR) liet in 2018 al wel een energiescan uitvoeren door het bedrijf Ekwadraat. Daar kwam onder meer uit dat de toen nog negen sauna’s 50 procent op hun energie konden besparen. Tot nu toe werd echter weinig aan verduurzaming gedaan. “Op dit moment zijn wij met een extern bedrijf aan het onderzoeken hoe en wat wij meer kunnen doen aan de verdere verduurzaming van onze resorts”, zegt marketing en salesmanager Hester van den Bos van IWR. “Denk hierbij aan warmtepompen, zonnepanelen en alternatieve energiebronnen. Op dit moment zijn de onderzoeken in volle gang. Uiteraard beseffen wij dat er stappen ondernomen moeten worden de komende jaren.”

Bron: Change inc

André Oerlemans, 10 maart 2023