Romeinse Thermae
Griekse Baden
Thermae, zo noemde de oude Romeinen vroeger hun badhuis. Zij beschouwden baden als gezond en ontspannend. Daarom waren hun badgebouwen in alle uithoeken van het Romeinse Rijk terug te vinden. Het badritueel was niet alleen goed voor de gezondheid van lichaam en geest; het bouwwerk was ook een sociale, sportieve en zakelijke ontmoetingsplaats.
De aanwezigheid van restaurants, winkels en café’s zorgden ervoor dat mensen er uren lang verbleven. De Thermae bestonden uit verschillende vertrekken zoals o.a. het tepidarium, het meest luxe vertrek, dat werd gebruikt voor ontspanning en het insmeren van de huid met heerlijke oliën. Daarnaast waren er warm- en koudwaterbaden. Deze manier van baden verdween na het vertrek van de Romeinen, maar is inmiddels weer helemaal terug.
De oorsprong van Griekse baden
Zorgdragen voor sociale activiteiten en recreatie was een fundamentele verantwoordelijkheid van Griekse en Romeinse heersers. Dit resulteerde in een groot aantal badhuizen en sportscholen. In de Ilias heeft Homerus het vaak over de passie van de Grieken voor het baden.
Hoewel er perioden waren dat Grieken slechts gebruik maakte van een snelle dip in koud water, vertellen Homerus en andere Griekse schrijvers over verschillende baden, van heet water tonnen tot hete lucht baden, ofwel laconia. Hoewel historische gegevens schaars zijn, weten we dat hetelucht baden opgewarmd werden door hete stenen of het branden van kolen.
De indeling
De kleedruimte van het badgebouw heette het apodyterium, en lag uiteraard bij de ingang. Hierachter lag het frigidarium, het koudwaterbad, gevolgd door het lauwwaterbad. Dit tepidarium was een ruimte die gebruikt werd om te rusten en je te laten masseren. Het vertrek werd geflankeerd door het sudatorium, de zweetruimte, en het heetwaterbad ofwel caldarium. Buiten waren bovendien nog een openluchtbad, natatio, en een sportruimte, palaestra, te vinden.
De Romeinen gebruikten zelfs vloer- en wandverwarming (hypocaustum) in hun badcomplexen. De vloertegels rusten daarbij niet op de grond, maar op stapels stenen. De holle ruimte kon vanuit een stookplaats worden verwarmd met hete lucht. Holle buizen (tubuli), ingemetseld in de muur, vormden op dezelfde manier de wandverwarming.
Modern Onderzoek van Rene Ginouves
Opgravingen in de 20ste eeuw van een Grieks bad, door de Fransman Rene Ginouves, onthulde de laconic als onderdeel van de sportschool. Het bad was gesitueerd tussen de palaestra, waar sportactiviteiten zoals de decathlon werden gehouden, en de semi-circel van de exedra, een rustige plaats waar intellectuelen zoals Plato en Socrates zich terugtrokken voor discussies en het uitwisselen van gedachten.
Volgens Ginouve’s onderzoek waren de zweetkamers gebouwd in de vorm van een rotunda, waarbij het dak uitloopt in een ronde punt. (Zie de afbeelding). De opening in de punt kon afgesloten worden door een bronzen plaat, welke door middel van kabels werd bediend. In zijn onderzoek besteedde Ginouves ook veel aandacht aan de sociale aspecten van de Griekse badcultuur, waaronder het bad en de rituele van het huwelijk, de rituele van de dood en geboorte.
Woordenlijst
Interessante links
- Wikipedia.org » Aanverwant artikel over de Thermae
